Bir satınalmacı için liderlik özellikleri gerçekten hayati önem taşıyor. Satınalma stratejisinde yer alan projelerden tutun, sürecin işleyişinde yaşanan sorunların çözümüne kadar pek çok durumda başarılı olabilmek için satınalmacı farklı birimlerde çalışan iş arkadaşlarını, kimi zaman güç dengesi açısından kendisini ciddi şekilde zorlayan tedarikçilerini, hatta pek çok zaman hem satınalma hem de başka birimlerdeki yöneticileri yönlendirebilmek zorunda.
Peki her satınalmacı liderlik yapabilir mi? Bu sorunun yanıtını verebilmek için eğitimlerimizde sık sık şu soruyu tartışmaya açıyoruz: Lider doğulur mu, yoksa sonradan olunur mu? Bu soruların cevabı kişiden kişiye değişiyor elbette, kimi katılımcılarımız liderliğin doğuştan gelen bir özellik olduğunu düşünürken pek çoğu bir liderin ihtiyaç duyduğu pek çok özelliğin geliştirilebileceği düşüncesinde.
Günümüzde pek çok kaynak liderliğin tanımını “kişinin diğerlerini belirli bir davranış şeklini takip etmeye ikna etme becerisi” olarak ortaya koyuyor. Bu açıdan baktığımızda liderlik becerisinin karakter özelliklerinden çok kişinin belirli yetkinlik ve davranış setlerine sahip olup olmadığına bağlı olduğunu söyleyebiliriz. Elbette bazı insanlar bu avantajlara içine doğdukları ortam ve sonradan yaşadıkları tecrübeler sayesinde daha erken sahip olabilirler, ancak şunu da unutmamak gerek, “bugün bundan sonraki hayatınızın ilk günü”.
Liderlik ve yönlendirebilme becerisinin bu kadar önemli olduğu ortamda, bir satınalmacı hangi yetkinliklerini geliştirebilmelidir? Gelin bunları inceleyelim.
1. Kişisel Marka
Kimse ne yaptığını bilmeyen birini takip etmek istemez. Araştırmalar kişilerin takip edecekleri lideri seçerken sahip olduğu yetkinliklere çok önem verdiklerini gösteriyor. Bu nedenle satınalmacı takip edilmek istiyorsa önce kişisel markasını oluşturabilmeli ve takip etmeye değer bir lider olduğunu anlatabilmeli. Elbette bunu yaparken ortaya koyduğu, övündüğü, hatta tabiri caizse kendisini satmak için ön plana çıkardığı marka özelliklerini çok dikkatle seçmeli. İsminiz geçtiğinde insanların kafasında bir satınalma lideri markası canlanıyor mu?
2. Vizyon, Yön ve Navigasyon
İnsanların bizi takip etmesini istiyoruz ama onları götürmek istediğimiz yön net mi? Bir satınalma lideri süreç ve sistemlerinden doğru verileri alarak kurumunun satınalma açısından nerede olduğunu belirleyebilmeli, olmak istediği yerle ilgili net bir vizyon ortaya koyabilmeli, ve vizyona ulaşabilmek için doğru bir yol haritası üzerinde yönlendirmeleri yapabilmeli. Bunun için satınalma veri seti, ölçümler ve satınalma analizleri hayati önem taşıyor. Ortaya koyduğu vizyonun hem farklı birimlerin, hem de şirketin performansına nasıl bir etkide bulunacağını ortaya koyamayan satınalmacının lafla peynir gemisi yürütmesi oldukça zor.
3. Yol Arkadaşları
Bir Afrika atasözü şöyle diyor: “Hızlı gitmek istiyorsan, yola tek başına çık, ama uzağa gitmek istiyorsan, başkalarıyla.” Bir satınalma liderinin uzun vadeli hedeflerini gerçekleştirmek için güvenebileceği sağlam bir network kurması gerekiyor. “Satınalmayı sadece satınalmacılar değil, tüm şirket yapar“ yaklaşımı alınan kararların tek vücut halinde hareket edilerek tüm şirket tarafından uygulaması durumunda çok daha etkili sonuçlar alınacağını anlatmak için kullanılıyor. Uzun yolculuğu sırsında satınalma lideri kendi biriminde çalışan arkadaşları haricinde güvenebileceği ve birlikte çalışabileceği ekibini doğru kurgulamalıdır.
4. Sonuçlar
Elbette lider olarak görülmeye başlasanız bile bir süre sonra eğer ortaya dişe dokunur sonuçlar koyamıyorsanız bir süre sonra arkanızdan gelen kimse kalmayacak. Bu yüzden satınalma liderinin hem yukarıda belirttiğimiz gibi yön ve navigasyon açısından, hem de çabaladığı konularda kurumun elde ettiklerini gösterebilmesi açısından satınalma sonuçlarını iyi takip edebilmesi gerekiyor. Bunu sağlamanın en iyi yolu elbette satınalma KPI’larını doğru belirlemek ve ölçmek. Bu KPI’lar sadece satınalma içerisinde kalmamalı, kurumun finansal tablolarına, başka birimlerin performanslarına etkiyi de ölçebilmeli.
Yukarıda saydığımız alanlarda başarılı olmak için satınalmacının ihtiyaç duyacağı özelliklerin babadan oğula geçtiğini söyleyebilir misiniz? Ya da genetik bazı değişkenlerin bazılarını bu konularda diğerlerine göre daha avantajlı hale getirdiğini? Ne dersiniz, siz de yukarıdaki konularda kendinizi geliştirip bir satınalma lideri olabilir misiniz?
