Satınalma profesyonelleri sık sık sürekli alınan mal ya da hizmetlerin çok alternatifli şekilde bir çok tedarikçiden mi, yoksa konsolide ederek daha az tedarikçiden mi alınmasının doğru olduğu konusunda fikir ayrılığına düşebiliyorlar. Bu konunun iki yönünü sizin için değerlendirmek istedik.
Konsolidasyonun Avantajları
Daha az sayıda, hatta tek tedarikçi ile çalışmanın bir çok avantajı var. Bunlar, ekonomik, operasyonel ve yönetsel anlamda satınalma çalışanlarına fayda sağlayan avantajlar.
1. Tasarruf Potansiyeli
Miktar ekonomisi, ya da büyüklük ekonomisi tanımlarını sık sık duyuyoruz. Aynı mal ya da hizmetin bir kaç satıcı yerine tek tedarikçiden alınması ve tedarikçiyle olan iş miktarının artırılması, tedarikçinin satış, amortisman ve benzeri sabit giderlerinin birim başına düşen kısmını azaltacağından elbette bir avantaj sağlıyor.
2. Pazarlık Gücü
Tek sözleşmeyle satınalınan yüksek miktarlar satınalmanın elini pazarlıklarda daha güçlü hale getirir, sonuçta sözleşmeyi kaybeden tedarikçi çok daha fazla şey kaybedecektir. Bu yüzden satınalmacı eldeki tombul kuşu kaybetmek istemeyen tedarikçiden yüksek indirimler ve tavizler alabilir.
3. Fiyat ve Bütçe Konusunda Netlik
Aynı mal ya da hizmetin belli oranlarda (%70 – %30 gibi) farklı tedarikçilerden alınmasına karar verildiyse ve bu tedarikçilerin farklı fiyatları varsa, satınalma bölümü iç müşterilerin belirlenen orana sadık kalmasını bekler (ümit eder). Ancak bu kontrol pek çok zaman gözden kaçabiliyor. Tedarikçi sayısı ve fiyat varyasyonu ne kadar az olursa bu karışıklıklar o kadar az yaşanıyor.
4. Olası Sorunların Çözümü
Tek tedarikçi ile çalıştığınızda, yaşanacak olası bir sorunun hangi tedarikçiden kaynaklandığını anlamaya çalışmanız gerekmez. Sorumlunun kim olduğunu ve çözüm için kimi aramanız gerektiğini bilirsiniz.
5. Tedarikçi İlişki Yönetimi
Bir şirketin tek tedarikçisi olduğunu bilen satış çalışanları oluşan sadakat duygusu nedeniyle müşteri ilişkilerine çok daha fazla önem verirler. Kapasite ya da kalite ile ilgili sıkıntılar yaşanması durumunda önceliği tek tedarikçi oldukları ve başka alternatifi bulunmayan müşterilerine verirler.
Sonuç olarak, az sayıda hatta tek tedarikçi ile çalışmanın bir çok avantajı vardır, ancak hem satıcı, hem satınalmacı tarafında karşılıklı olarak daha fazla sorumluluk almayı gerektiriyor.
Çok Alternatifli Çalışmanın Avantajları
Yukarıda sayılan avantajlara karşın, birçok satınalmacı fiyatı biraz daha yüksek bile olsa bir ya da daha fazla alternatif tedarikçiyle çalışmayı tercih eder. Alternatif tedarikçinin avantajları neler?
1. Risk Yönetimi
Alternatifin çok olması, kapasite, kalite ya da zamanlama konusunda yaşanabilecek olası bir sorunda hemen bir diğer tedarikçiden temini sağlar, bu sayede işte aksaklık yaşanmaz.
2. Bilgiye Erişim
Bir kategoride birden fazla tedarikçi ile çalışmak aynı mal ya da hizmetle ilgili spesifikasyonlar, maliyet yapısı, pazar şartları ve daha bir çok bilgiye farklı açılardan bilgi sahibi olmanızı sağlar.
3. Tedarikçi Değişim Maliyetleri
Alternatif tedarikçilerle çalışıyor olmak, bir sözleşme döneminde tedarikçilerden biriyle anlaşamama durumunda zaten mal ya da hizmet sağlayan alternatif tedarikçiye geçişin maliyetsiz olmasını sağlar. Oysa tek tedarikçi durumunda bu geçiş oldukça maliyetli ve sancılı olabilir.
Peki, bu kadar bilgiden sonra hangi seçenek daha doğru? Bir çok durumda olduğu gibi her duruma uyan bir çözüm burada da mevcut değil. Satınalmacıya düşen, pazarı, kategoriyi, harcama ve tasarruf potansiyelini yukarıda belirtilen kriterlere göre analiz edip, her kategori ve hatta her üründe duruma göre karar vermek.